Wat is Bokeh?

Fotografen hebben het graag over het Bokeh effect in een foto. Wanneer je op YouTube fotografie tutorials gaat bekijken, dan vliegt het woord ´Bokeh´ je vaak om de oren. Maar wat betekent deze vakterm nou eigenlijk? Na het lezen van dit artikel weet ook jij het antwoord op deze vraag!

Het woord Bokeh spreek je uit als Boo-kee en het betekent ‘onscherpte’ in het Japans. Als mensen zeggen dat ze foto´s gemaakt met een spiegelreflexcamera mooi vinden, dan bedoelen ze daar vaak de scherptediepte in een foto mee. Het onderwerp op de voorgrond is dan scherp en de achtergrond is wazig. Dit contrast en dan met name de onscherpe delen, noemt men Bokeh. Hier zitten wel verschillende (niet meetbare) gradaties in. Als men spreekt over ‘sterke’ bokeh, dan gaat het om een foto waarbij de achtergrond zo wazig is dat deze niet meer herkenbaar is. Dit zie je vaak bij macrofotografie.

Op onderstaande foto zie je goed het verschil. De bokeh op de linkerfoto is heel sterk waardoor de achtergrond bijna egaal groen is. Op de rechterfoto is dit minder en zie je duidelijk nog de contouren van de bladeren.

Hoe werkt het Diafragma?

Als je weinig scherptediepte wilt hebben moet je de lens zo ver mogelijk open zetten. Je diafragma bestaat eigenlijk uit een reeks lamellen die open en dicht gaan op het moment dat je een foto maakt. In dit geval willen we dat de lamellen zo ver mogelijk open staan. Kies dus voor een groot diafragma (een klein f-getal) zodat je veel scherptediepte krijgt. Hoe kleiner het diafragma getal, hoe verder de lens open staat en hoe meer licht er op de sensor valt. Pas je sluitertijd hier dus op aan. Hieronder illustreren we nog even wat het diafragma doet.

Het kleinste diafragma getal verschilt per lens. Duurdere objectieven zijn over het algemeen wat lichtsterker en geven een mooi Bokeh effect.

Creatief met Bokeh

Met Bokeh kun je ook leuke effecten creëren. Door het verschil in scherptediepte en het grote contrast, worden alle lichtpuntjes in de achtergrond getoond als blurrige cirkels.  Op onderstaande foto kun je dat duidelijk zien.

Je kunt de ronde cirkels op de achtergrond ook omzetten in andere soorten vormen. Met speciale filter plaatjes kan je leuke figuurtjes in je foto plaatsen. Zelf heb ik een setje van Cokin wat ik voor mijn lenzen kan schuiven. Je kunt deze filters ook heel gemakkelijk zelf maken met zwart papier, plakband en een schaar. Op YouTube vond ik deze leuke tutorial. Of volg het stappenplan op deze website.

Onderstaande foto maakte ik met mijn 50 mm lens van Canon en een Cokin filter met hartjesmotief. Met dit objectief kan ik foto´s maken met een f/1.8 diafragma. Een mooie lens dus om ’s avonds portretten mee te schieten. Lichtsterke lenzen zijn over het algemeen erg duur, maar deze kost slechts € 105,99 bij bol.com.

Hoe maak je deze foto?

Ik schoot deze foto op de M-stand (manueel), zette mijn diafragma zo ver mogelijk open (f/ 1.8) en koos voor een sluitertijd van 1/60, zodat ik de foto nog redelijk goed uit de losse hand kon schieten. Als je je liever niet druk wilt maken over de sluitertijd en alle andere manuele instellingen, kun je er ook voor kiezen om in de diafragma-modus te fotograferen. In dat geval stel je alleen de diafragma in op het kleinste f-getal. Op Canon camera´s is dat de Av-stand en bij Nikon de A-stand. Heb je een andere camera? Raadpleeg dan even de bijgeleverde handleiding.

Als je object of voorwerp stil blijft staan (in tegenstelling tot onze katten) kun je beter vanaf een statief fotograferen. Probeer de ISO zo laag mogelijk te houden om ruis te voorkomen.

Het mooiste effect bereik je met kleine sterke lichtbronnen op de achtergrond. Bovenstaande foto maakte ik afgelopen kerst voor de kerstboom, waardoor alle kleine lampjes oplichtte als klein hartjes. Haal de kerstverlichting dus maar weer uit de kelder en ga lekker experimenteren!